Στις δυτικές πλαγιές του Παρνασσού, σε υψόμετρο 1150μ, στο 7ο km του δρόμου Αράχωβας προς χιονοδρομικό, απλώνεται το μεγαλύτερο και ωραιότερο οροπέδιο του Παρνασσού, που ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου Αράχωβας.
Όμορφος τόπος, ήρεμος, στο κέντρο της γης, ένα βλέμμα ψηλά απ’ τα βράχια των Φαιδριάδων και λίγα λεπτά πιο μακριά απ’ τις κολόνες του ναού Απόλλωνα.
Εδώ, οι πρώτοι λίθινοι άνθρωποι του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, στάθηκαν να ξεκουραστούν, οι ιέρειες του Απόλλωνα, ξεκινώντας τον Διονυσιακό τους χορό ανέβαιναν «μαίνοντας» στο Κωρύκειο Άντρο για να συνεχίσουν τις ιερές τελετές τους.
Λιβάδι Αράχωβας, ο κατοπτήριος χώρος προς το μαντείο των Δελφών και δυτικά το Κωρύκειο Άντρο, το ξακουστό σπήλαιο όπου ο θεός Απόλλωνας παραχωρεί τη θέση του στο Διόνυσο και οι Παιάνες δίνουν τη θέση τους στο διθύραμβo ενώ οι Βάκχες ξεκινούν τους Διονυσιακούς χορούς…
ΧΘΕΣ…
Το Λιβάδι, τα παλιότερα χρόνια αποτέλεσε τον αποκλειστικό τροφοδότη της Αράχωβας σε κτηνοτροφικά και γεωργικά προϊόντα (ρεβύθια, σιτάρι, λαθούρια) και ήταν γνωστό ως «Καλύβια». Στην περιοχή υπήρχαν και Καλύβια που είχαν κατασκευάσει οι κάτοικοι για κατάλυμα την περίοδο των αγροτικών δραστηριοτήτων τους. Εδώ οι χθεσινοί ζευγίτες έστηναν χορούς στο μικρό πανηγυράκι του Μαγιού, στη γιορτή του Άι -Γιάννη κάθε 8 Μαΐου.
Πολλές ελληνικές ταινίες γυρίστηκαν με γνωστούς ηθοποιούς ενώ και αρχαία δράματα παίζονταν στο Λιβάδι με τη συμμετοχή Αραχωβιτών ντυμένων με παραδοσιακές φορεσιές για τις ανάγκες των παραπάνω γυρισμάτων
ΣΗΜΕΡΑ…
Η δημιουργία των χιονοδρομικών κέντρων Παρνασσού, αποτέλεσε το μοχλό οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής καθώς το Λιβάδι Αράχωβας πήρε τεράστια αξία με εκατοντάδες κατασκευές σαλέ, καθιστώντας το, ως μοναδικό χειμερινό προορισμό, ένα μόλις βήμα απ΄την Αράχωβα και τα χιονοδρομικά κέντρα Παρνασσού. Ορισμένα καλύβια που υπάρχουν, ανακατασκευάστηκαν θυμίζοντας το παρελθόν μιας περιοχής που έσφυζε από φωνές το καλοκαίρι κατά τη συγκομιδή των προϊόντων.
Σήμερα θα βρείτε αρκετές παραδοσιακές ταβέρνες και καφέ, ενώ η απέραντη θέα προς τις άγριες κορφές του Παρνασσού και το μαγευτικό ελατοδάσος, θα σας δημιουργήσει ψυχική γαλήνη και ηρεμία. Επίσης θα δείτε τη φυσική λίμνη που σχηματίζεται από το λιώσιμο του χιονιού, στη λεκάνη του λιβαδιού.
Το μεγαλείο του βουνού που απλώνεται τριγύρω, μιλάει για μια μεγαλύτερη αξία που ξέρει να προσφέρει το περιβάλλον και η φύση.
Αρχαία χρόνια
Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης στο Λιβάδι Αράχωβας, εντοπίζονται στην περιοχή «Κουμούλα» νότια από το Κωρύκειο Άντρο και στον ομώνυμο λόφο όπου έχουν εντοπιστεί λείψανα οικισμού Μεσοελλαδικής(1900-1600 πΧ.) και Υστεροελλαδικής περιόδου (1600-1100 πΧ). Έχουν βρεθεί αρκετά όστρακα κλασικής περιόδου, ενώ στο λόφο είναι ορατά θεμέλια αρχαίου κτιρίου.
Με τον κατακλυσμό συνδέθηκε άμεσα η αρχαία πόλη του Παρνασσού, η Λυκώρεια, λείψανα της πόλης αυτής και του Λυκωρείου Διός που χτίστηκε προς τιμήν του, να θεωρούνται τα ευρήματα στο Λιβάδι. Στα μέσα της δεύτερης π.Χ. χιλιετίας, το Λιβάδι Αράχωβας, μετά από απόφραξη των υπογείων αγωγών λόγω σεισμού, επλήγη από κατακλυσμιαίες βροχές που πιθανόν να προέρχονταν από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και καλύφθηκε με τόσο πολύ νερό, ώστε να εξέχει μόνο η κορυφή της ακρόπολης στο βουνό. Ο Δευκαλίων και η Πύρρα επιβίωσαν της καταστροφής σε μία κιβωτό και έγιναν μετά γενάρχες των Ελλήνων.
Στην ευρύτερη περιοχή έχουν βρεθεί μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη (θέση Σταυρός), όστρακα, (Άγιος Μερκούριος), αρχαίοι τάφοι κατά τη διάνοιξη δρόμου (Αρχοντικά), αναλήμματα και δουλεμένες πέτρες (Φρυγιάς). Στη δυτική πλευρά του Λιβαδιού Αράχωβας, υπάρχει το εντυπωσιακό σπήλαιο Κωρύκειο Άντρο του οποίου τα ίχνη ανάγονται στα Νεολιθικά χρόνια (4000 πΧ.) Ήταν αφιερωμένο στο θεό Πάνα και στις Κωρύκειες Νύμφες.
Το σπήλαιο ανασκάφτηκε στα 1970 και τα χιλιάδες ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό μουσείο Δελφών.
Βυζαντινά χρόνια
Υπάρχουν ενδείξεις που παραπέμπουν σε βυζαντινή κατοίκηση του Λιβαδιού.
Ο Ναός του Παλιαγιάννη είναι χτισμένος από αργές πέτρες που χρονολογούνται στα Μεσοβυζαντινά χρόνια. Επίσης στην τοποθεσία «Φρυγιάς», διακρίνεται μέρος των τοιχίων του Αι-Λια, βυζαντινoύ ναού.
Νεότερα χρόνια
Kατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, πολλοί αγωνιστές είχαν βρει καταφύγιο στην ευρύτερη περιοχή, όπως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στο Κωρύκειο Άντρο.
Στα 1820 αναφέρεται ότι Τουρκική Στρατιά υπό τον Ταχήρ- Μπέη κατηφόρισε από το Λιβάδι προς Αράχωβα για να εκδικηθεί το φόνο του Ιμπραήμ, του σούμπαση της Αράχωβας αλλά και το γεγονός ότι οι Αραχωβίτες εμπόδιζαν τη διέλευση των Τούρκων από την Άμφισσα στη Λιβαδειά.
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, το Λιβάδι και ο Παρνασσός ήταν το ορμητήριο των ανταρτών που συντόνιζαν τις επιθέσεις τους ενώ δυστυχώς στα χρόνια του Εμφυλίου έγιναν σκληρές μάχες με πολλούς νεκρούς και από τις δύο πλευρές.
Κωρύκειο Άντρο, το σπήλαιο από τη νεολιθική εποχή!
Eντυπωσιακό σπήλαιο παγκοσμίου φήμης στη ΝΔ πλευρά του Παρνασσού. Ονομάζεται και Σαρανταύλι ή σπήλαιο του Πανός. Το στόμιο του Κωρύκειου Άντρου είναι πολύ στενό και χαμηλό και δύσκολα διακρίνεται.
Μπαίνοντας όμως μέσα, ανοίγεται μπροστά μας ένα μεγάλο κοίλωμα με ύψος που φτάνει τα 60 μέτρα και πλάτος τα 15 μέτρα.
Μέσα στο σπήλαιο τα πάντα στάζουν ενώ οι σταλακτίτες σχηματίζουν γλυπτά που φωτίζονται μυστηριακά από το τριγωνικό άνοιγμα του σπηλαίου.
Το Κωρύκειο Άντρο το είχαν αφιερωμένο οι Αρχαίοι Έλληνες στο Θεό Πάνα και στις Κωρύκειες Νύμφες (5ος αι. πΧ). Ο Αισχύλος αναφέρει το σπήλαιο ως χώρο επίσκεψης θεϊκών πνευμάτων. Εκεί είχαν καταφύγει και οι κάτοικοι των Δελφών το 480 πΧ κατά την επιδρομή των Περσών.
Και μεταγενέστερα, στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 χρησιμοποιούταν ως καταφύγιο από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο.
Το σπήλαιο δημιουργήθηκε κατά το Πλειστόκαινο από υπόγεια νερά, έχοντας δύο αίθουσες, ενώ στενός διάδρομος στο βάθος του Κωρύκειου Άντρου συνεχίζεται σε μεγάλο μήκος, δύσβατος και απρόσιτος. Ερευνήθηκε και ανασκάφηκε το 1970 από τον P. Amandry και βρέθηκαν χιλιάδες αντικείμενα που ανάγονται στα αρχαϊκά και κλασικά χρόνια.
Χιλιάδες αγαλματίδια από τη νεολιθική εποχή, πήλινα κομμάτια από αγγεία, 25.000 αστράγαλοι, ζωγραφισμένα αγγεία του 6 αι. πΧ και δαχτυλίδια.
Πολλά από τα ευρήματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο των Δελφών.
ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ ΣΤΟ ΚΩΡΥΚΕΙΟ ΑΝΤΡΟ
Στο τέλος της ευθείας του λιβαδιού, (7ο Km Αράχωβας- Παρνασσού), θα στρίψετε αριστερά (πινακίδα προς Κρόκι) και στα 600μ θα βρείτε μια διασταύρωση στην οποία θα στρίψετε δεξιά.
Ακολουθώντας 800μ δρόμου στρίβετε αριστερά και ανηφορίζετε 3,5 χιλιόμετρα για να καταλήξετε σε ένα μικρό πλάτωμα. Ένα μικρό μονοπάτι 50 μέτρων, σας οδηγεί στο σπήλαιο, το οποίο βρίσκεται στα 1400 μέτρα. Η θέα είναι φανταστική.
Το Λιβάδι τα περασμένα χρόνια…
Το Λιβάδι, τα παλιότερα χρόνια αποτέλεσε τον αποκλειστικό τροφοδότη της Αράχωβας σε κτηνοτροφικά και γεωργικά προϊόντα (ρεβύθια, σιτάρι, λαθούρια) και ήταν γνωστό ως «Καλύβια». Στην περιοχή υπήρχαν και Καλύβια που είχαν κατασκευάσει οι κάτοικοι για κατάλυμα την περίοδο των αγροτικών δραστηριοτήτων τους. Εδώ οι χθεσινοί ζευγίτες έστηναν χορούς στο μικρό πανηγυράκι του Μαγιού, στη γιορτή του Άι -Γιάννη κάθε 8 Μαϊου.
Πολλές ελληνικές ταινίες γυρίστηκαν με γνωστούς ηθοποιούς ενώ και αρχαία δράματα παίζονταν στο Λιβάδι με τη συμμετοχή Αραχωβιτών ντυμένων με παραδοσιακές φορεσιές για τις ανάγκες των παραπάνω γυρισμάτων.
Αρχαία χρόνια
Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης στο Λιβάδι Αράχωβας, εντοπίζονται στην περιοχή «Κουμούλα» νότια από το Κωρύκειο Άντρο και στον ομώνυμο λόφο όπου έχουν εντοπιστεί λείψανα οικισμού Μεσοελλαδικής(1900-1600 πΧ.) και Υστεροελλαδικής περιόδου (1600-1100 πΧ). Έχουν βρεθεί αρκετά όστρακα κλασικής περιόδου, ενώ στο λόφο είναι ορατά θεμέλια αρχαίου κτιρίου.
Με τον κατακλυσμό συνδέθηκε άμεσα η αρχαία πόλη του Παρνασσού, η Λυκώρεια, λείψανα της πόλης αυτής και του Λυκωρείου Διός που χτίστηκε προς τιμήν του, να θεωρούνται τα ευρήματα στο Λιβάδι. Στα μέσα της δεύτερης π.Χ. χιλιετίας, το Λιβάδι Αράχωβας, μετά από απόφραξη των υπογείων αγωγών λόγω σεισμού, επλήγη από κατακλυσμιαίες βροχές που πιθανόν να προέρχονταν από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και καλύφθηκε με τόσο πολύ νερό, ώστε να εξέχει μόνο η κορυφή της ακρόπολης στο βουνό. Ο Δευκαλίων και η Πύρρα επιβίωσαν της καταστροφής σε μία κιβωτό και έγιναν μετά γενάρχες των Ελλήνων.
Στην ευρύτερη περιοχή έχουν βρεθεί μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη (θέση Σταυρός), όστρακα, (Άγιος Μερκούριος), αρχαίοι τάφοι κατά τη διάνοιξη δρόμου (Αρχοντικά), αναλήμματα και δουλεμένες πέτρες (Φρυγιάς). Στη δυτική πλευρά του Λιβαδιού Αράχωβας, υπάρχει το εντυπωσιακό σπήλαιο Κωρύκειο Άντρο του οποίου τα ίχνη ανάγονται στα Νεολιθικά χρόνια (4000 πΧ.) Ήταν αφιερωμένο στο θεό Πάνα και στις Κωρύκειες Νύμφες.
Το σπήλαιο ανασκάφτηκε στα 1970 και τα χιλιάδες ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό μουσείο Δελφών.
Βυζαντινά χρόνια
Υπάρχουν ενδείξεις που παραπέμπουν σε βυζαντινή κατοίκηση του Λιβαδιού.
Ο Ναός του Παλιαγιάννη είναι χτισμένος από αργές πέτρες που χρονολογούνται στα Μεσοβυζαντινά χρόνια. Επίσης στην τοποθεσία «Φρυγιάς», διακρίνεται μέρος των τοιχίων του Αι-Λια, βυζαντινoύ ναού.
